Jak kształtowały się światowe trendy popytu złota przez ostatnie 30 lat?

Z okazji 30-stej rocznicy opublikowania pierwszego raportu „Gold Demand Trends”, Światowa Rada Złota (World Gold Council) przygotowała podsumowanie minionych 30 lat funkcjonowania rynku złota. Opracowanie przedstawia czynniki, które zdefiniowały współczesny rynek złota i pomogły ugruntować integralną rolę, którą złoto odgrywa jako inwestycja strategiczna. Jak kształtowały się światowe trendy popytu złota przez ostatnie 30 lat?

Złoto jako dywersyfikator portfela

„Gold Demand Trends” to opracowywany przez Światową Radę Złota od 1992 roku, publikowany co kwartał raport, będący wnikliwym i wiarygodnym źródłem najbardziej kompleksowych danych i analiz dostępnych na światowym rynku złota. W ciągu ostatnich trzech dekad rynek złota przeszedł niezwykłe zmiany. Struktura i dynamika popytu i podaży znacznie różnią się od tych sprzed trzydziestu lat.

Na początku lat 90. złoto było napędzane głównie przez konsumentów. Popyt na produkcję biżuterii oraz do wykorzystania w technologiach stanowił zdecydowaną większość popytu na złoto w latach 1992-2002. W przeciwieństwie do tego, w ciągu ostatniej dekady trend ten zaczął słabnąć. Ww. produkcja stanowiła już mniej, bo tylko 44% średniego rocznego popytu na złoto. Choć popyt na biżuterię i technologię wciąż odgrywa ważną rolę, równoważącą popyt inwestycyjny i popyt ze strony banków centralnych. Łączna rola złota jako dobra konsumpcyjnego i aktywa inwestycyjnego stanowi podstawę jego wyjątkowej natury i skutecznej roli jako dywersyfikatora portfela.

Popyt na złoto w perspektywie długoterminowej

Geograficzny rozkład popytu również uległ zmianie w ciągu ostatnich trzydziestu lat. Kiedy opublikowano pierwszy GDT, popyt azjatycki stanowił 45% światowego popytu. Obecnie udział ten wzrósł do blisko 60%, co jest wynikiem wzrostu gospodarczego w tamtym regionie, zwłaszcza
w Indiach i Chinach. Jest to wyraźna ilustracja ekspansji bogactwa jako jednego z najważniejszych czynników napędzających popyt na złoto w perspektywie długoterminowej.

Niska zmienność

Podaż również ewoluowała. Roczna produkcja złota w kopalniach wzrosła z 2270 ton w 1992 r. do 3612 ton na koniec 2022 r., czyli nieco poniżej tempa wzrostu popytu w tym okresie. Jednocześnie zwiększyło się geograficzne rozproszenie produkcji w kopalniach. Produkcja ta jest nie tylko bardziej zróżnicowana niż kiedykolwiek wcześniej, ale jest też równomiernie podzielona na każdym z kontynentów. Jest to kluczowy atut rynku złota i jeden z powodów, dla których utrzymuje on niską zmienność. To rozproszenie pozwala na większą stabilność podaży pierwotnej i zmniejsza ryzyko wstrząsów podażowych, co jest już wspierane przez obfite zapasy naziemne złota. Nie jest to jedyna zmiana. W ciągu ostatnich trzech dekad branża wywarła większy wpływ społeczno-gospodarczy na obszary, na których działa.

Inwestycje w złote monety i sztabki pozostają popularne na całym świecie
Same inwestycje w złoto również stały się bardziej zróżnicowane. Pojawienie się złotych funduszy ETF w 2003 r. otworzyło znaczące źródło popytu na złoto, a w ciągu prawie 20 lat zgromadziły one 3473 tony złota o wartości 203 mld dolarów. To, co początkowo było zjawiskiem w dużej mierze regionalnym, obecnie obejmuje ponad 100 fizycznie zabezpieczonych złotych funduszy ETF dostępnych na całym świecie. Inwestycje w sztabki i monety również pozostają popularne na całym świecie. Jednak przede wszystkim to Europa jest dziś jednym z największych regionalnych rynków inwestycyjnych w złoto na świecie, odpowiadając za około 20% rocznego globalnego popytu na sztabki i monety w 2022 roku.

Sposób na gromadzenie majątku i zabezpieczenie przed inflacją

Europejscy inwestorzy często podkreślają rolę złota jako sposób na gromadzenie bogactwa i jego właściwości zabezpieczające przed inflacją jako kluczowe powody, dla których cenią je tak wysoko. Na niektórych rynkach, takich jak Niemcy, historyczne epizody hiperinflacji i wymierania tradycyjnych walut (marka niemiecka) potwierdziły potrzebę dywersyfikacji finansowej posiadanego portfela.

Wzrost popytu inwestycyjnego o 500%.

Nadejście kryzysu finansowego i późniejszego kryzysu zadłużenia państwowego, który ogarnął Europę, przyniosło aktywa takie jak złoto, za pomocą których inwestorzy mogli chronić swój majątek. W rezultacie europejski popyt inwestycyjny wzrósł o ponad 500% rok do roku, osiągając poziom 238 ton w 2008 r., gdy prawdziwa skala kryzysu wyszła na jaw. Reakcja ta nie była zjawiskiem krótkotrwałym. Od 2008 r. europejski popyt inwestycyjny wynosi średnio 242 tony rocznie.

Rynek azjatycki

Gdy Światowa Rada Złota publikowała pierwszy raport GDT, Indie i Chiny odpowiadały łącznie za mniej niż 20% całkowitego rocznego popytu konsumpcyjnego. Dziś ich udział wynosi niemal 50%. Indyjska rewolucja złota rozpoczęła się wcześniej, na początku i w połowie lat 90-tych, kiedy to zmiany w polityce pozwoliły na rozkwit rynku, który wzrósł z 340 ton w 1992 r. do 774 ton na koniec 2022 r. Doniosłe znaczenie złota w Indiach jest głęboko zakorzenione, ściśle związane z historią, kulturą i religią. Złota biżuteria odgrywa ważną rolę podczas festiwali i wesel, ale jest również widoczna w indyjskim krajobrazie inwestycyjnym, gdzie zarówno konsumenci wiejscy, jak i miejscy postrzegają ją jako sposób gromadzenia majątku. Niedawno, w 2021 r. wprowadzono obowiązkowe znakowanie złotej biżuterii, a następnie w 2022 r. uruchomiono Międzynarodową Giełdę Kruszców. Te najnowsze wydarzenia powinny pomóc utrzymać status Indii jako jednego z wiodących centrów konsumenckich i handlowych złota.
Rola Chin na dzisiejszym globalnym rynku złota jest niemal nie do poznania w porównaniu do tej sprzed trzydziestu lat. Złoto od dawna odgrywa ważną rolę kulturową w Chinach, mimo że przez połowę ubiegłego wieku zakazane w nich było kupowanie i handlowanie złotem. Stopniowe
łagodzenie ograniczeń w latach 90-tych zwieńczyło utworzenie Szanghajskiej Giełdy Złota w 2002 roku, a pełna liberalizacja rynku nastąpiła w 2004 roku. Krajowi konsumenci złota zareagowali błyskawicznie rosnącym popytem na złotą biżuterię, sztabki i monety. Roczna konsumpcja złota w Chinach wzrosła pięciokrotnie – z nieco ponad 375 ton na początku lat 90. do rekordowego poziomu 1347 ton w 2013 roku. Od tego czasu Chiny są największym na świecie krajem konsumującym złoto.

Banki centralne kupują złoto

W pierwszych dwóch dekadach publikacji raportu banki centralne na całym świecie były przede wszystkim sprzedawcami złota. Kryzys finansowy w 2008 r. stał się katalizatorem zmiany nastawienia zarządzających rezerwami do złota. Do 2010 r. banki centralne ze sprzedających stały się nabywcami złota. Od tego czasu banki centralne – zwłaszcza te z rynków wschodzących – dodały 6815 ton złota w latach 2010-2022. Pod koniec 2022 r. oficjalne światowe rezerwy złota wynosiły ponad 35 000 ton, co stanowiło prawie jedną piątą zasobów naziemnych. Wyniki złota w czasach kryzysu, jego charakterystyka jako środka przechowywania wartości w okresie długoterminowym, oraz jego wysoka płynność to kluczowe powody, dla których banki centralne kupują i trzymają złoto.

Inwestorzy skorzystali na lokowaniu majątku w złoto

Zmiany na rynku złota mają zdecydowanie większe znaczenie niż tylko fakt historyczny: przyczyniają się do jego wyników cenowych, stosunkowo niskiej zmienności, oraz skuteczności jako dywersyfikatora portfela. W ciągu ostatnich trzydziestu lat cena złota wzrosła ponad sześciokrotnie, z około 330 dolarów za uncję w 1992 r.  do ponad 2000 dolarów w maju 2023 r. Z roczną stopą zwrotu w wysokości 5,8% w tym okresie, złoto osiągnęło lepsze wyniki niż gotówka, obligacje i towary. Złoto utrzymało również bardzo niską średnią korelację z akcjami, nawet rosnąc w czasach zawirowań i osiągając pozytywne wyniki w pięciu z ostatnich siedmiu recesji, pomagając inwestorom zmniejszyć straty majątkowe.

Źródło:

Światowa Rada Złota, 30 years of Gold Demand Trends, 2023, www.gold.org